کتاب کودک، خانواده، انسان اثر ادل فیبر/ایلین مزلیش

کتاب از دو بخش اصلی با عناوین «کودکان انسان‌اند» و «والدین نیز انسان‌اند» تشکیل شده است.

در بخش اول نویسندگان با تاکید بر اهمیت این موضوع که باید به احساسات کودکان بها دهیم و ارزش بگذاریم توضیح می‌دهند زمانی که احساسات کودک شناخته و پذیرفته می‌شوند کودک هم احساسات خود را بهتر درک می‌کند و این موضوع در آینده هم به او کمک می‌کند. در ادامه این بخش نکات مهمی از جمله: استقلال کودک، نقش‌ها و لقب‌هایی که به کودکان تحمیل می‌کنیم و اثرات آن، دوستی‌های کودک، تغییر شخصیت و تغییر حالت و ... به‌طور کامل بررسی می‌شود.

در بخش دوم با عنوان والدین نیز انسان‌اند نویسندگان درباره احساسات والدین و اهمیت آن توضیح می‌دهند. در بخش دوم به نقل از توضیحات دکتر جینات راهکارهایی برای برطرف کردن تضادهای بین والدین و فرزندان، اهمیت احساسات هر دو طرف، روش‌های مقابله با خشم، تطبیق دادن پیام با حالت روحی، بررسی انواع حالت‌ها، وقتی کلمات اثر ندارند، عمل و محدودیت‌های آن و ... با ارائه راهکارها و شیوه‌های موثر توضیح داده می‌شوند.

یکی از نکات مهم فرزند پروری مسئله چگونگی خشم و کنترل عصبانیت والدین است که در بخش دوم کتاب به طور مفصل به آن پرداخته شده است

به ما گفته می‌شود که همه احساسات بچه‌ها، حتی آن‌هایی که بار منفی دارند، بایستی به رسمیت شناخته شوند: بازی با اسباب‌بازی‌ای که این‌قدر سخت به کار می‌افتد بایستی خیلی مأیوس‌کننده باشد! «وقتی عمه جان لپت را نیشگون می‌گیرد، خیلی ناراحت می‌شوی؟»

حالا می‌توانستم بفهمم که گرفتن آینه‌ای در مقابل احساسات بچه چگونه می‌توانست مفید واقع شود. به‌جای اینکه مثل گذشته کوشش کنیم با دعوا و مرافعه با کودکانمان مقابله کنیم، می‌توانستیم با این روش جدید رابطه خانوادگی را آرام‌تر و آسان‌تر کنیم. صبح، سر صبحانه وقتی پسرم دیوید گفت: «آه، این تخم‌مرغ خیلی شله!»، به جای یک نطق طول و دراز درباره اینکه او اصلا نمی‌داند راجع به چه حرف می‌زند و اینکه تخم‌مرغ امروزی دقیقا همان قدر پخته که دیروزی‌ها، به سادگی گفتم: «آهان، پس تو دوست داری تخم مرغت سفت‌تر باشه!» این به مراتب آسان‌تر بود و باعث شد تا موضوع تخم‌مرغ چندان بغرنج نشود. با این همه رمز احساسات را درست درک نمی‌کردم تا اینکه اتفاقی چشم‌های مرا به کل این مبحث گشود: یک شب توفانی، وقتی مشغول صرف شام بودیم، آسمان رعد و برقی زد و خانه در تاریکی فرو رفت. وقتی چند لحظه بعد، جریان برق دوباره وصل شد، به نظرم آمد که بچه‌ها خیلی ترسیده‌اند. بهترین کاری که می‌توانستم بکنم این بود که ترسشان را کمتر کنم. می‌خواستم بگویم: «خوب، خیلی هم بد نبود، هان؟» که شوهرم تد شروع به صحبت کرد و گفت: «عجب، انگار خیلی ترسناک بود!» بچه‌ها به او خیره شدند، حرف او به نظرم قابل‌قبول آمد. دنبالش را گرفتم و گفتم: عجيب است، وقتی چراغ در اتاق روشنه همه چیز به نظر آدم خوب و دوستانه است، اما همین اتاق وقتی تاریک می شه چقدر ترسناکه؛ نمی دونم چرا، اما این واقعیت داره.

شش چشم، چنان با آرامش و قدردانی به من نگاه کردند که دست و پایم را گم کردم. من یک جمله بسیار ساده در مورد یک مطلب بسیار معمولی گفته بودم، درحالی که برای بچه‌ها، ارزش بسیاری داشت. ناگهان همه باهم شروع به صحبت کردند و بر یکدیگر پیشی گرفتن:

دیوید: «بعضی اوقات فکر می‌کنم یک دزد الان می آد و منو می دزده».

اندی: «تو تاریکی، صندلی راحتی شکل یک دیو می شه.»

چرا باید کتاب کودک، خانواده، انسان را بخوانیم

• کتاب کودک، خانواده، انسان به زبان ساده، شیرین و روان نوشته‌شده است به طوری که خواندن آن برای همه‌ی پدر و مادرها با هر سطحی از سواد و آگاهی قابل فهم و کاربردی است. این کتاب محتوایی غنی و کامل دارد و نکات مهمی را که اغلب خانواده‌ها برای فرزند پروری به آن نیاز دارند بیان می‎کند.
•  نویسندگان این کتاب با استفاده از نظریات و روش‌های دکتر جینات؛ روانشانس و رانکاو کودک این کتاب را نوشته اند پس می‌توان گفت پایه‌های علمی و نظری، کنار تجربیات واقعی نویسندگان منبع خوب و قابل اعتمادی برای خوانندگان است، چرا که نشان دهنده نوع ارتباطی است که باعث ایجاد اعتماد به نفس می‌شود، حس مسئولیت‌پذیری را تشویق می‌کند و سهم عمده‌ای در ثبات خانواده‌های امروز ایفا می‌کند.
•   شاید یکی از سوالات خانواده‌های ایرانی درباره مرتبط بودن روش‌ها و نکات این کتاب با کشور محل زندگی نویسندگان باشد. اگرچه بدون شک جزئیات رفتار والدین با فرزندان همیشه تحت تاثیر فرهنگ و جو محل زندگی آن‌هاست؛ اما باید گفت که مطالب این کتاب محتوایی عام دارد به شکلی است که مسائلی را که ممکن است هر خانواده‌ای در ارتباط خود با فرزندش با آن درگیر باشد را مطرح می‌کند.
•   سلامت روانی افراد و جامعه موضوع مهمی است که همه‌ی اعضای خانواده از کودکی تا بزرگ‌سالی به آن نیازمندند به همین دلیل نکات این کتاب نه تنها برای رفتار والدین نسبت به فرزندان نوشته‌شده است، بلکه بزرگسالان هم می‌توانند در برخوردها و روابط اجتماعی خود از این کتاب استفاده کنند و سلامت روانی خود و فرزندانشان و در نهایت جامعه را تضمین کنند.