پروژه نصر حامد ابوزید وصول به آگاهی تاریخی و علمی نصوص دینی است که در واقع مستلزم پژوهش درباره قرآن به مثابه یک متن تاریخی، بشری و زبانی است. این امر نیازمند به چالش کشیدن تلقی سنتی و رایج از علوم قرآن و حدیث است که بهزعم وی گفتمان دینی (الخطاب الدینی) غالب بر آن اصرار میورزد؛ همچنان که نیازمند صورتبندی (صیاغة) و بازسازی قرائتی انتقادی و جدید از علوم قرآن و سرشت متن دینی بر پایه پذیرش تاریخمندی آن و محصول فرهنگی دانستن متن قرآن است. از نگاه وی کوشش پیشینیان نظیر زرکشی (متوفی ۷۹۴) در البرهان فی علوم القرآن و سیوطی (متوفی ۹۱۰) در الاتقان تلاشی در جهت حفظ و نگهداری سرمایه و حافظه فکری و فرهنگی تمدن اسلامی بوده است که با وجود ارزش فرهنگی خود، بر پایه نوعی تصور دینی از متن (قرآن) صورت پذیرفته که خود، ساخته گرایشهای ارتجاعی در فرهنگ عربی ـ اسلامی است. از نظر ابوزید کمترین تعریفی که میتوان از این تصور سنتی ارائه کرد آن است که متن قرآنی را از بافت جریانهای عینی و تاریخی آن جدا میکند و در نتیجه قرآن را از سرشت حقیقیاش به عنوان یک متن زبانی و محصولی فرهنگی و تاریخی، جدا کرده، در نتیجه قرآن را از سرشت حقیقیاش به عنوان یک متن زبانی و محصولی فرهنگی و تاریخی دور میکند و آن را به امری قدسی و روحانی بدل میکند