کتاب نازنین اثر فیودور داستایفسکی

کتاب نازنین حاوی یکی از داستان‌های فیودور داستایفسکی است. این داستان در کنار «شب‌های روشن» از مشهورترین داستان‌های بلند داستایوسکی است. داستایوسکی «نازنین» را در ۴۵سالگی نوشت؛ زمانی که دیگر نویسنده‌ای چیره‌دست بود. او این داستان را با یک مقدمه شروع می‌کند؛ چیزی که تا پیش از این روال معمول کارش نبوده و ۲ دلیل هم برای این کار دارد. اولین دلیل روشن‌کردن تکلیف عنصر خیال است. دومین دلیل این است که می‌خواهد خواننده را روشن کند که چرا متن در ابتدای داستان اندکی گنگ و معلق است. این نویسندهٔ روس، در مقدمه‌اش به ما می‌گوید که راوی داستان، خود آدم پریشانی است که می‌خواهد ماجرا را طی روند بازگویی داستان بفهمد و برای خودش روشن کند. داستان نازنین از زبان گرویی‌فروشی روایت می‌شود که به یکی از مشتریان همیشگی مغازه‌اش دل می‌بازد و با او ازدواج می‌کند؛ دخترکی ۱۶ساله، جوان و سرشار از شور زندگی. چندی نمی‌گذرد که روند جدایی‌ها آغاز می‌شود. مرد به رابطهٔ عروس جوان با هم‌قطار سابقش مظنون می‌شود.

گفته شده است که فرم روایت «نازنین» تا پیش از این در ادبیات نظیر نداشته و می‌توان آن را اولین روایت سیال ذهن به حساب آورد. داستایوسکی سال‌ها پیش از مارسل پروست، جیمز جویس، سمبولیست‌ها و اکسپرسیونیست‌ها قواعد منطقی نوشتار ادبی را می‌شکند و سعی دارد سیل افکار و تصاویر را به‌صورت تداعی مستقیم در متن جاری کند. او در این داستان بلند، به ترکیب نهایی ایده‌های فلسفی‌اش رسیده است؛ ایده‌هایی که می‌شود رد آن‌ها را در همهٔ آثارش گرفت.