کتاب کتاب یا سیگار اثر جورج اورول

اریک آرتور بلر، با نام مستعار جورج اورول، داستان‌نویس و روزنامه‌نگار شهیر انگلیسی‌زبان بود که با مجموعه‌ی آثار ادبی و غیر ادبی خود، تأثیری غیرقابل انکار بر محافل روشنفکری در اروپای قرن بیستم داشت. مهم‌ترین اثر او کتابی است به نام 1984؛ رمانی پادآرمانشهری که در آن سازوکارهای ارعاب و کنترلی که سیستم‌های توتالیتر برای حفظ قدرت به کار می‌برند، به شکلی میخکوب‌کننده به تصویر کشیده شده است. واضح است که شوروی استالینی الگوی اورول هنگام نگارش 1984 بوده است. با این حال باید بر این نکته تأکید کرد که این رمان تصویرگر تمام رژیم‌های پلیسیِ تمامیت‌خواه در جهان معاصر است، نه منحصراً رژیم ژوزف استالین. گفتنی است که رمان 1984 جزو 100 کتاب برتر قرن از نگاه لوموند، و یکی بهترین رمان‌ها در زبان انگلیسی به انتخاب نشریه‌ی گاردین است.

هفت مقاله‌ی گردآمده در این اثر به ترتیب عناوین پیش رو را بر خود دارند: «کتاب یا سیگار»، «خاطرات کتابفروشی»، «اعترافات یک منتقد کتاب»، «ممانعت از ادبیات»، «کشور من: چپ یا راست؟»، «فقرا چگونه می‌میرند»، و «شادی ایام خُردی یاد باد».

مقاله‌ی نخست که عنوان کتاب نیز از آن گرفته شده، نوشته‌ی کوتاه جالبی است که در آن به مقایسه‌ی سیگار و کتاب، از منظر محبوبیت نزد عموم پرداخته شده است. نتیجه‌ای که اورول با لحنی تأسف‌بار پس از این مقایسه اعلام می‌دارد چنین است: «بیشتر مردم حاضرند پول خود را خرج سیگار کنند تا کتاب.» سخنی البته نه چندان شگفت‌آور، که آیرونیک بودن آن تنها با در نظر گرفتن سیگاری بودن خود جناب اورول دریافته می‌شود!

مقالات دیگر کتاب اما کمتر طناز، و بیشتر جدی و عمیق‌اند. خصوصاً مقاله‌ی ششم، که درباره‌ی فقر، بی‌عدالتی اجتماعی و شکاف طبقاتی است؛ موضوعاتی که همواره دغدغه‌ی خاطری بزرگ برای اورولِ سوسیال - دموکرات به شمار می‌رفتند.

دیگر آثار جورج اورول

کتاب 1984

کتاب رمان جاویدان قلعه‌ی حیوانات

کتاب قلعه حیوانات