کتاب رمان جاویدان شاهزاده و گدا اثر مارک توین

داستان شاهزاده و گدا درباره‌ی عوض شدن جای شاهزاده «اداورد» و «تام» پسرک فقیر است. روزی شاهزاده انگلستان «ادوارد» در محوطه قصر در حال بازی است که پسر بچه‌ای که نامش «تام» است توجه او را جلب می‌کند. شهزاده پسرک فقیر را داخل قصر می برد و در حین این دو نفر متوجه می‌شوند که بسیار شبیه هم هستند. تام و ادوارد لباس‌هایشان را با هم عوض می‌کنند اما همین موضوع باعث می‌شود تا نگهبان قصر به اشتباه ادوارد که شاهزاده‌ی واقعی است را به دلیل لباس‌های کهنه‌ای که به تن دارد از قصر بیرون کند و از این لحظه زندگی جدیدی برای هر کدام شکل می‌گیرد.

کتاب شاهزاده و گدا با عنوان انگلیسی The Prince and the Pauper نوشته‌ی مارک تواین است که در سال 1818 منتشر شد. این داستانِ تقریبا کوتاه به شیوه‌ی دانای کل از زبان نویسنده روایت می‌شود و ما به عنوان خواننده شاهد جابه جایی دو جایگاه اجتماعی مختلف هستیم. شاهزاده‌ای که حالا باید در لباس یک گدا در جامعه ظاهر شود و گدایی که در قصر فرمانروایی می‌کند. نویسنده با این داستان فساد دربار انگلستان را و همچنین فساد اخلاقی که مردمان فقیر جامعه دچار آن شده‌اند را  به تصویر می‌کشد.  داستان شاهزاده و گدا داستانی است ساده و روان که برای مخاطب نوجوان نوشته شده است اما خواندن آن برای بزرگسالان هم لذت‌بخش است. نویسنده با زبان طنزآلود و درعین حال تلخ خود  در این داستان به اختلاف طبقاتی و ناعدالتی‌های جامعه‌ی انگلستان  اعتراض می‌کند  روایتی که با وجود چند قرن از  انتشار آن هنوز صحنه های تاریک و تلخ  گذشته انگلستان  را  در قالب داستانی زیبا و تاثیرگذار  به خواننده یادآوری می‌کند و مخاطب احساس می‌کند با اینکه سال‌ها گذشته اما جوامع امروز ما هم به ناعدالتی و اختلاف طبقاتی دچار است . به همین دلیل می‌توانیم بگوییم شاهزاده و گدا داستانی است که هیچ‌گاه کهنه نمی‌شود.

تام گدازاده‌ای که با شاهزاده ادوارد در یک روز به دنیا آمده است، روزی به دعوت ادوارد به قصر می‌رود و به خواست شاهزاده، لباسش را با او عوض می‌کند. این جابه‌جایی آغاز ماجراهایی عجیب و خواندنی است.