کتاب افسانه های ایران زمین آذربایجان اثر احمد آذر افشار

هست اندر صورت هر قصه ای/ خرده بینان را ز معنا حصه ای

ای برادر قصه چون پیمانه است/ معنی اندر ویبه سان دانه است

دانه معنی بگیرد مرد عقل/ ننگرد پیمانه را گر گشت نقل

آدمی هنگامی که دل به افسانه می سپرد، از چنگ بند هایی که رهزن شوق است بیرون می رود و از نقش بی جانی که زندگی بر روز ها و شب های ما زده است رهایی می یابد و به عالمی که جان عالم هاست گا می گذارد. در این عالم از خنده ی بی نشاط و سکوت فریاد کش و وقار دل مرده ی جهان روزانه اثری نیست. این جهان جهان شور و غوغاست.

بخشی ازکتاب:

پادشاها اجازه بدهید که من و برادرانم به وطن برگردیم. با حکام و سلاطین نمی شود زندگی خوش و آرامی داشت. رفتار شاهان با اطرافیان و خادمان و غلامان خود بر یک حال نیست و ازروی هوی و هوس است و همیشه خطرناک است.آن ها نمی توانند بر خشم خود غالب آیند و در حال غضب فرمان های سختی می دهند که بعد پشیمان می شوند. خود را ازخدمت سلطان حفظ کن زیرا او مانند کودکی زود به خشم می آید و بعد زود آرام می گردد، اما مانند شیر چنگ می زند. مصاحب پادشاه همچون مردی است که سوار بر شیر است. مردم از او می ترسند، اما او بیشتر از همه از مرکب خود می ترسد.شاهان جهان ستم کار و بی وفا هستند و هر که بیشتر به ایشان نزدیک باشد بیشتر در معرض خطر است. پادشاهی عاشق غلامی شد چنان که بی او نمی توانست دمی بنشیند و همیشه وی را در پیش چشم خود می داشت. شاه هرگاه تمرین تیراندازی می کرد سیبی بر سر آن غلام می نهاد و نشانه می رفت و و و آن را می شکافت. غلام از ترس هر روز زرد و نزار می گشت، از او پرسیدند که با این همه حرمت که پیش شاه دارد چرا چنین زرد و نزار است؟ گفت: او سیبی بر سر من می نهد و نشانه می رود. اگر روزی تیر او بر سر من بخورد و من کشته شوم خواهد گفت: پندارم غلامی نداشتم و اگربر سیب اصابت کند همگی خواهند گفت این ازبخت و سعادت پادشاه است . خلاصه بعد از این صحبت ها پادشاه هرچه اصرار و التماس کرد که سلمان و سلیم و سالم آن جا بمانند نتیجه نداد...