کتاب دیگری در اندرونی ، واکاوی فضای جنسیتی اثر مرضیه بهرامی برومند

بررسی هویت زن در دو دورۀ زیستی سنتی و مدرن همواره مرکز توجه حوزه‌های علوم انسانی بوده است. جامعه‌شناسان بر این باورند هویت‌یابی شخص با دیالکتیک و مباحثۀ میان فرد و جامعه شکل می‌گیرد و در واقع شخصیت آدمی در فرایند اجتماعی شدن او ساخته می‌شود. هویت فرد، محصول ارتباط است و پاسخ به کیستی و چیستی بدون خرد و آگاهی از تاریخ و اجتماع غیرممکن می‌باشد.

در جامعۀ سنتی و نظام ساختاری مورد بحث این کتاب در دورۀ قاجار؛ جامعۀ ایرانی فردیت و تخصصی شدن را برنمی‌تابد؛ تفکیک فرد از جمع دشوار و تقسیم کار اجتماعی بسیار ساده‌تر و ابتدایی است؛ گذشته محترم و با ارزش شمرده می‌شود و هر فعالیت یا تجربه‌ای در جهت حفظ و تداوم گذشته صورت می‌گیرد؛ گذشته‌ای که در قالب فرهنگ به عنوان مهم‌ترین و غنی‌ترین منبع هویت سازی، به حال و آینده وصل می‌شود.

در تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران، به ویژه دورۀ قاجار، این هویت مردانه بوده که حوزه‌های اقتدار را در اختیار داشته‌ و هویت زنانه فقط منحصر به فضای خصوصی و امور خانگی بوده است. زن که در فضای محدود و بستۀ اندرونی رشد می‌کند هیچ شناخت و دانشی به دنیای بیرون و فضای عمومی ندارد.

اعتراض به وضعیت موجود یا بازخواست از مردان موجب از بین رفتن صورت مثبت زن و زایل شدن مقام معشوقی اوست؛ بنابراین برای اینکه او را به عنوان یک زن خوب و پذیرفتنی بشناسند، باید کدبانویی مطیع و صبور، همسری مهربان و فداکار و مادری دلسوز و بدون هیچ چشم‌داشت مادی باشد.

از این رهگذر، زنانگی خاص در فضای اندرونی یعنی در مکان جنسی زنانه و نمای ابر زنانگی ساخته می‌شود که مستوری‌اش از آن سوی دیوارهای بلند حجاب تقدیس شود یا نجابتش در مقام یک پرده‌نشین تکریم شود. نظام پدر سالاری که به عنوان یک گفتمان مطرح می‌شود نابرابری جنسیتی را امری طبیعی جلوه می‌دهد و زن را از حضور در عرصۀ عمومی و محیط بیرون باز می‌دارد و اگر زن بخواهد از این تقسیم‌بندی بگذرد و در اجتماع حضور یابد و زیست جهان دنیای بیرون و نبود مرزبندی جنسیتی را تجربه کند، او را کنار می‌گذارد، انگ ضد زن بر دامانش روا می‌دارد و طردش می‌سازد.